Khế ngọt là loại quả không còn xa lạ với người dân Việt Nam, là một trong những loại quả chứa hàm lượng cao vitamin và được rất nhiều bà nội trợ sử dụng để chế biến thức ăn, khế ngọt là loại quả lành tính lại dễ trồng, chỉ cần một diện tích đất nhỏ không cần quá thoáng mát cũng có thể dễ dàng chăm sóc loại cây này. Năng suất của khế rất cao, có thể phát triển nhanh và mạnh mẽ ở môi trường nhiệt đới, nếu đạt điều kiện nuôi dưỡng tốt, mỗi năm có thể cho ra 9 – 10 vụ thu hoạch.
Cây khế ngọt là cây có lá kép dài khoảng 4 cm, hoa màu hồng tím rất đẹp, thường mọc tại nách lá hoặc đầu cành, khế là loài cây có nhiều cành, chiều cao trung bình khoảng 4m, khác với các loài cây sinh sống ở vùng nhiệt đới, cây khế lại là loài cây không cần nhiều nắng mà vẫn có thể sinh trưởng tốt. Có 2 loại khế chua và khế ngọt, nhiều bà con thường chiết cành khế chua vào thân cây khế ngọt hoặc ngược lại để mỗi vụ cho ra cả 2 loại, đây là một cách làm rất thông minh, vậy quy trình trồng và nuôi dưỡng cây khế ngọt như thế nào?.
Giai đoạn thời vụ
Ở miền Bắc, vụ Xuân là tốt nhất (tháng 2-3) và có thể trồng thêm vụ thu (tháng 8-10)
Cách chọn giống khế ngọt
Khế ngọt thường được nhân giống bằng phương pháp ghép hoặc chiết cành. Những cây khế giống con được chọn đem trồng phải đảm bảo được đầy đủ tính trạng của cây mẹ. Cây phải cao trên 50cm và khỏe mạnh không bị sâu bệnh.
Hướng dẫn làm đất và mật độ trồng
Làm đất cày bừa kĩ, nhặt sạch cỏ Đất trồngkhế ngọt nên chọn loại đất tốt, giàu mùn có nguồn nước tưới. Nếu ở vùng đồi thì chọn đất trồng ở chân đồi. Đất tốt đào hố kích thước là 0,6×0,6×0,6 m. Nếu đất xấu 1,0×1,0x0,8 m. Trồng thâm canh với cự ly cây cách cây 5-6m. Trồng xen canh với các loại cây khác thì cự ly cây cách cây 7-8m.
Kỹ thuật trồng cây khế ngọt
Cần cắm cọc vào giữa hố để giữ cây. Cuốc một hốc giữa hố vừa với bầu khế. Đặt bầu cây giống vào rồi lấp đất bột xung quanh, nén vừa phải. Buộc cây vào cọc đã cắm sẵn, để cây không bị lay gốc khi có gió bão. Sau khi trồng cần tưới nhẹ nước, độ ẩm trong đất khoảng 60 – 80%. Khế không cần nước nhiều, nhưng cũng không được để đất quá khô. Khi cây cao độ 80cm đến 1m, cần loại bỏ những cành tăm, khuất tán để tập trung chất dinh dưỡng cho cành ngọn và những cành lộ sáng. Cần lấy cọc chống đỡ cho cành, cây khế. Vì cành, cây khế giòn, dễ gãy (thời kỳ sắp thu hoạch trái).
Chăm sóc cây khế ngọt như thế nào?
Cắt tỉa cây khế sao cho khung tán rộng, cành phân bố đều trong tán không cho nắng rọi vào thân chính. Khi cây lớn, сành quá dày thì nên tỉa bớt cho tán cây thông thoáng: Bỏ bớt cành già, cành mọc chen chúc, cành sâu bệnh, сành yếu… Thời gian cắt tỉa thích hợp là vào sau vụ thu hoạch quả, trước lúc ra hoa. Cây khế to, thân dễ bị ánh nắng trực xạ làm nứt vỏ cho nên chú ý tạo tán đủ lá che phủ cho thân cây. Kinh nghiệm cho biết nêu chôn xáс súc vật dưới tán cây khế cũng tạo cho chất lượng quả tốt hơn.
Trong thời gian cây khế nuôi quả, không nên bón đạm mà nên bón K, tro bếp, vôi bột để cải thiện chất lượng quả. Nếu gần vườn khế ngọt có những сây khế chua thì có thể xảy ra hіện tượng thụ phấn chéo làm cho quả khế ngọt giảm chất lượng Mỗi năm sau đợt thu quả (cuối năm) bón cho mỗi gốc 20-30kg phân chuồng. Khi còn nhỏ bón cho mỗi cây 400-500g phân NPK (tỷ lệ là 10:12:7 hay 16:16:8). Cây bắt đầu cho quả có thể bón tăng thêm liều lượng 500-800g/câу (15:15:15). Chú ý tăng cường phân kali. Với câу khế lớn cho nhiều quả bón 3-4kg phân NPK hỗn hợр/cây, сhia ra 3-4 lần trong năm. Cách nhau 3-4 tháng bón một lần.
Những loại bệnh thường gặp và cách phòng trừ
- Bệnh thán thư: Bệnh làm thối đen hoa, rụng hoa, thối đen trên quả. Dùng Benlat C hoặc Score 250 EC phun từ khi hoa nở đến 2 tháng sau với 1lần/tuần, sau đó 1lần/tháng.
- Bệnh muội đen: Do bài tiết của rệp, dùng: Bassa 50 EC, Trebon 2,5 EC và có thể phun các loại thuốc trừ nấm có gốc đồng…
- Bệnh cháy lá: Bệnh phát triển trong mùa mưa, gây hại chủ yếu trên lá. Phòng trừ bằng cách cắt bỏ lá bệnh, phun thuốc Rhidomil MZ 72 WP, Kasumin 2L…
- Sâu đục thân, cành: Dùng bẫy đèn bắt sâu trưởng thành, tiêm vào lỗ những loại thuốc có tính xông hơi mạnh hoặc nội hấp như: Actara 25 WG, Padan 95SP, bịt lỗ bằng đất sét để diệt sâu non.
- Rầy xanh: Rầy tiết dịch gây bệnh mùa nóng, làm Cóc kém phát triển. Thời gian hại mạnh từ tháng 10 năm trước đến tháng 6 năm sau. Dùng Bassa 50 EC, Trebon 2,5 EC, …
Giai đoạn thu hoạch và bảo quản
Sau khi ra hoa khoảng 100 ngày thì khế chín. Tuỳ theo màu sắc quả biết được mức độ chín để thu hoạch cho phù hợp với nhu cầu thị trường. Khế là loại không chín thêm sau khi thu hoạch. Do vậy không nên hái xanh. Quả khế dễ giập chỉ nên thu hoạch bằng tay, nếu trên cao thì thu hoạch bằng sào có gắn rọ ở đầu để hái./.