Trước đây, trâu bò được nông dân gọi là “đầu cơ nghiệp”. Bởi trâu bò không chỉ là sức kéo chính giúp nông dân tham gia công việc đồng áng mà còn là khối tài sản khổng lồ của người nông dân. Ngày nay, với công nghệ tiên tiến, máy móc nông nghiệp đã thay thế sức kéo của trâu bò. Để giúp gia tăng năng suất lao động, tạo ra nhiều của cải vật chất hơn. Người nông dân cũng giảm tối đa công sức làm việc trên đồng ruộng.
Ngày nay, người dân thường chăn nuôi trâu bò để tạo ra nguồn thực phẩm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của xã hội. Bên cạnh những cơ hội mang lại, ngành chăn nuôi trâu bò cũng phải đối mặt với những thách thức lớn. Đặc biệt là nhiều loại dịch bệnh mà đàn trâu, bò thường gặp phải khiến người chăn nuôi hết sức lo lắng. Trong đó, bệnh hà móng rất thường gặp ở trâu và bò được nuôi trong chuồng trại hoặc cho ăn chế độ dinh dưỡng đa vi lượng hoặc vi lượng không hợp lý.
Nguyên nhân gây nên bệnh hà ở trâu bò
- Nền chuồng cứng có tác động cơ học tới sự phát triển của móng.
- Hệ vi sinh vật tồn tại trên nền chuồng có tác động tới sự phát triển của móng. Đặc biệt sự tác động của hệ vi sinh vật yếm khí tồn tại trên nền chuồng trong các hang hốc tự nhiên.
- Khẩu phần thức ăn không đầy đủ các loại chất khoáng cần thiết cho sự phát triển của keratine prôtein. Một loại protein hết sức cần thiết cho sự phát triển sừng, móng. Đặc biệt tỷ lệ CA/P không thích hợp và hàm lượng Se không đầy đủ cho cơ thể có thể hấp thụ được lượng P cần thiết cho nhu cầu cấu tạo keratine prôtêin.
- Sân chơi cho gia súc chưa thích hợp về diện tích cũng như về môi trường sinh thái. Chẳng hạn như thảm cỏ, độ mềm thảm cỏ, hỗn hợp cỏ tạo nền dinh dưỡng cho chế độ chăn thả, độ ẩm ướt của sân chơi, bóng mát (đặc biệt cần thiết về mùa hè) và mức độ thoáng khí,…
Triệu chứng của bệnh hà móng
Bệnh thường phát ở hai chân sau. Nếu nhẹ, bò vẫn đi lại nhưng chậm chạp, đứng lên nằm xuống khó khăn, mệt mỏi, các cơ bắp thịt chân sau bị run. Bò có trọng lượng càng lớn hiện tượng bị run càng rõ. Bệnh nặng con vật què không đi được. Nếu cả hai chân đều bị bệnh, con vật sẽ nằm không dậy được. Do nằm lâu con vật dễ bị trướng hơi dạ cỏ, liệt dạ cỏ hoặc bị loét toàn thân do nhiễm độc. Kiểm tra phần đáy móng, thấy phần cứng có nhiều vết lõm hình tròn hay bầu dục, to nhỏ khác nhau như vết hà khoai lang. Dùng dao cạo vết lõm, thấy màu đen như than bùn, nát, mùi thối đặc biệt. Chọc sâu vào chỗ hà, con vật sẽ có phản ứng đau.
Cách phòng và điều trị bệnh hà móng ở trâu bò
- Xây dựng khẩu phần ăn thích hợp cho gia súc nuôi trong điều kiện nhốt trong chuồng trại. Tạo sân chơi thích hợp cho trâu bò hoạt động.
- Điều trị kịp thời cho các gia súc được phát hiện có vấn đề về móng.
- Cố định gia súc một cách an toàn (phong bế thần kinh hoặc trói buộc cẩn thận trọng gióng, giá).
- Vệ sinh các phần móng guốc bị viêm nhiễm một cách cẩn thận. Vệ sinh bằng các thủ thuật thích hợp như cạo sạch đất bẩn, dùng nước rửa sạch bùn, đất, phân. Hoặc cọ rửa sạch bằng dung dịch sát trùng như dung dịch KMnO4 hoặc dung dịch lugol,…
- Dùng dụng cụ thích hợp để cắt, gọt bỏ các phần không thích hợp theo khuôn hình của móng.
- Khoét hoặc cắt bỏ các phần cơ bị viêm nhiễm. Cố gắng loại bỏ tối đa các phần nhiễm khuẩn (không e ngại trong trường hợp động hoặc tĩnh mạch bị mở nhỏ).
- Sử dụng thuốc sát trùng thích hợp để làm sạch phần viêm nhiễm. Thường dùng dung dịch lugol hoặc thuốc tím- KMnO4).
- Băng bó và sử dụng dụng cụ thích hợp (móng gỗ hoặc guốc nhựa …).
- Xây dựng phác đồ điều trị kháng sinh thích hợp. Trong phần lớn các trường hợp chỉ cần tiêm bắp dòng thuốc kháng sinh streptomycine đủ hiệu lực.
- Theo dõi thường xuyên sự tiến triển của các gia súc được điều trị cũng như các trạng thái phát sinh để có sự can thiệp thích hợp.
- Tháo băng, móng gỗ hoặc guốc nhựa vào thời điểm thích hợp khi gia súc đã hồi phục sức khoẻ hoặc gần như hồi phụ.
